Γυναικολογικοί Καρκίνοι
Ήξερες ότι στην Ελλάδα…
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, τα νέα περιστατικά γυναικολογικών καρκίνων (ενδομητρίου, ωοθηκών, τραχήλου της μήτρας και αιδοίου), το 2022 ξεπέρασαν τα 3.600.1
Οι 3 πιο συχνά εμφανιζόμενες μορφές γυναικολογικών καρκίνων είναι o καρκίνος του ενδομητρίου, των ωοθηκών και του τραχήλου της μήτρας (11,7% επί των περιστατικών στον γυναικείο πληθυσμό).1
O καρκίνος του ενδομητρίου υπολογίζεται ότι είναι η 1η πιο συχνά εμφανιζόμενη μορφή γυναικολογικού καρκίνου, και αποτελεί την 4η πιο συχνά εμφανιζόμενη μορφή καρκίνου στις γυναίκες (1.950 περιστατικά το 2022 που αντιστοιχούν σε 6,7% επί των περιστατικών στον γυναικείο πληθυσμό).1
O καρκίνος του ενδομητρίου υπολογίζεται ότι είναι η 15η αιτία θανάτου από καρκίνο συνολικά, αντιστοιχώντας στο 3,1% του αριθμού θανάτων από καρκίνο στον γυναικείο πληθυσμό.1
Σημαντικές πληροφορίες για τον καρκίνο του ενδομητρίου
Ο καρκίνος του ενδομητρίου ξεκινά όταν τα κύτταρα στο ενδομήτριο (ο εσωτερικός βλεννογόνος της μήτρας) αρχίζουν να αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα.2
Σχετικά με την μήτρα και το ενδομήτριο
Η μήτρα είναι ένα κοίλο όργανο, συνήθως στο μέγεθος και το σχήμα ενός μεσαίου μεγέθους αχλαδιού. Η μήτρα είναι το μέρος όπου ένα έμβρυο μεγαλώνει και αναπτύσσεται όταν μια γυναίκα είναι έγκυος. Έχει 2 κύρια μέρη:2
- Το άνω μέρος της μήτρας ονομάζεται σώμα ή corpus (corpus είναι η λατινική λέξη για το σώμα).
- Ο τράχηλος είναι το κάτω άκρο της μήτρας μέσω του οποίου η μήτρα συνδέεται με τον κόλπο.
Όταν αναφερόμαστε στον καρκίνο της μήτρας, εννοούμε συνήθως καρκίνους που ξεκινούν στο σώμα της μήτρας, και όχι στον τράχηλο της μήτρας (ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ένα ξεχωριστό είδος καρκίνου).2
Το σώμα της μήτρας έχει δύο κύρια στρώματα: το μυομήτριο που είναι το εξωτερικό στρώμα, και το ενδομήτριο που είναι το εσωτερικό στρώμα.2
Παράγοντες κινδύνου
Αν και ορισμένοι παράγοντες μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο μιας γυναίκας να εμφανίσει καρκίνο του ενδομητρίου, δεν σημαίνει ότι προκαλούν πάντα και νόσο. Πολλές γυναίκες με παράγοντες κινδύνου είναι πιθανό να μην αναπτύξουν ποτέ νόσο. Αντίστοιχα, υπάρχουν γυναίκες με καρκίνο του ενδομητρίου που δεν φέρουν κάποιον από τους γνωστούς παράγοντες κινδύνου.3
Ενδεικτικά κάποιοι από αυτούς αναφέρονται παρακάτω:3
- Παχυσαρκία
- Ορμονικές διαταραχές που μπορούν να συσχετιστούν με την λήψη οιστρογόνων μετά την εμμηνόπαυση, τα αντισυλληπτικά χάπια ή την ταμοξιφαίνη, αριθμό των εμμηνορροϊκών κύκλων (κατά την διάρκεια της ζωής μιας γυναίκας), την εγκυμοσύνη, ορισμένους όγκους των ωοθηκών και το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
- Ηλικία
- Δίαιτα και άσκηση
- Διαβήτης τύπου 2
- Οικογενειακό ιστορικό με καρκίνο του ενδομητρίου ή του παχέος εντέρου
- Ιστορικό καρκίνου του μαστού ή των ωοθηκών στο παρελθόν
- Υπερπλασία ενδομητρίου κατά το παρελθόν
- Θεραπεία με ακτινοθεραπεία στην λεκάνη για την θεραπεία άλλου καρκίνου
- Χρήση ενδομήτριας συσκευής
Ορισμένοι από αυτούς, όπως η εγκυμοσύνη, τα αντισυλληπτικά χάπια και η χρήση ενδομήτριας συσκευής συνδέονται με χαμηλότερο κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου, ενώ άλλοι με υψηλότερο.3
Ο υγιεινός τρόπος ζωής και η συχνή σωματική δραστηριότητα, μπορεί να μειώσουν τις πιθανότητες για ανάπτυξη καρκίνου του ενδομητρίου. Ως παράγοντας κινδύνου ορίζεται οτιδήποτε μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες νόσησης από μια ασθένεια, όπως ο καρκίνος. Ωστόσο, η ύπαρξη ενός παράγοντα κινδύνου ή ακόμα και περισσότερων, δεν σημαίνει ότι η νόσηση είναι βέβαιη.
Τα συμπτώματα του καρκίνου του ενδομητρίου μπορεί να περιλαμβάνουν:
Τα συμπτώματα δεν είναι κοινά για όλους. Μπορεί να μην υπάρχει κανένα σύμπτωμα, ενώ δεν σημαίνει πως η ύπαρξη ενός ή περισσότερων από τα παρακάτω συμπτώματα ισοδυναμεί με κακοήθεια. Είναι σημαντικό να ελεγχθεί οτιδήποτε είναι ασυνήθιστο, όπως και οποιοδήποτε σημάδι ή σύμπτωμα.4
- Ασυνήθιστη κολπική αιμορραγία, κηλίδες ή άλλες εκκρίσεις
Περίπου το 90% των γυναικών με καρκίνο του ενδομητρίου έχουν μη φυσιολογική κολπική αιμορραγία. Αυτό μπορεί να είναι μια αλλαγή στις περιόδους τους, αιμορραγία μεταξύ των περιόδων ή αιμορραγία μετά την εμμηνόπαυση. Εάν μία γυναίκα έχει περάσει την εμμηνόπαυση, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αναφέρει στον γιατρό της οποιαδήποτε κολπική αιμορραγία, κηλίδες ή μη φυσιολογικές εκκρίσεις, με ή χωρίς αίμα.4
- Πυελικός πόνος, όγκος και απώλεια βάρους
Ο πόνος στη λεκάνη, η αίσθηση όγκου και η απώλεια βάρους χωρίς αιτία, μπορεί επίσης να είναι συμπτώματα καρκίνου του ενδομητρίου. Αυτά τα συμπτώματα είναι πιο συχνά σε μεταγενέστερα στάδια της νόσου.4
Προληπτικός Έλεγχος
Δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποστηρίζουν τον προληπτικό έλεγχο των ασυμπτωματικών γυναικών στον γενικό πληθυσμό. Όλες οι γυναίκες όταν φθάσουν στην εμμηνόπαυση, θα πρέπει να ενημερώνονται για τα συμπτώματα του καρκίνου του ενδομητρίου ώστε να είναι σε θέση να αναφέρουν οποιοδήποτε απροσδόκητο συμβάν, όπως κολπική αιμορραγία ή κηλίδες. Ειδική ομάδα αποτελούν οι γυναίκες με ή σε κίνδυνο για σύνδρομο Lynch*, οι οποίες θα πρέπει να ελέγχονται ετησίως από την ηλικία των 35 ετών, με την εξειδικευμένη ιατρική καθοδήγηση.5
*Το σύνδρομο Lynch είναι μια κληρονομούμενη γενετική διαταραχή που αυξάνει τον κίνδυνο διαφόρων τύπων καρκίνου. Οικογένειες με ιστορικό συνδρόμου Lynch, παρουσιάζουν αυξημένες πιθανότητες νόσησης σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό, για μια σειρά από νεοπλάσματα, μεταξύ των οποίων και ο καρκίνος του ενδομητρίου.6
Τύποι καρκίνου του ενδομητρίου
Οι περισσότεροι καρκίνοι της μήτρας αφορούν το ενδομήτριο. Πρόκειται συνήθως για αδενοκαρκινώματα και ο ιστολογικός τύπος μπορεί να ποικίλει.2
Υπάρχουν πολλές παραλλαγές (ή υποτύποι) καρκίνου του ενδομητρίου, όπως:2
- Αδενοκαρκίνωμα (με πλακώδη διαφοροποίηση)
- Αδενοακάνθωμα
- Αδενοπλακώδες καρκίνωμα (ή μικτού τύπου)
- Εκκριτικό καρκίνωμα
- Καρκίνωμα κροσσωτού επιθηλίου
- Αδενοκαρκίνωμα Villoglandular
Διάγνωση και θεραπεία
Ο καρκίνος του ενδομητρίου διαγιγνώσκεται συνήθως κατόπιν εμφάνισης συμπτωμάτων και συνεπακόλουθης ιατρικής επίσκεψης. Στις διαγνωστικές εξετάσεις που θα ακολουθήσουν, συνήθως περιλαμβάνονται τα κάτωθι:7
- Υπέρηχος
- Βιοψία
- Υστεροσκόπηση
- Διαστολή και απόξεση
- Έλεγχος δειγμάτων ενδομητρικού ιστού
- Απεικονιστικές εξετάσεις σε περίπτωση που χρειάζεται
Οι πιο συνηθισμένες θεραπευτικές επιλογές για γυναίκες με καρκίνο του ενδομητρίου, μπορεί να περιλαμβάνουν:8
- Χειρουργείο
- Ακτινοθεραπεία
- Χημειοθεραπεία
- Ορμονοθεραπεία
- Στοχεύουσα θεραπεία
- Ανοσοθεραπεία
Η χειρουργική επέμβαση είναι η κύρια θεραπεία για τις περισσότερες γυναίκες με καρκίνο του ενδομητρίου (εφόσον ενδείκνυται), ενώ μπορεί να συνδυαστεί και με άλλα είδη αγωγής. Ο ακριβής καθορισμός της θεραπευτικής προσέγγισης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον υπότυπο του καρκίνου και το στάδιο της νόσου κατά την διάγνωση. Άλλοι παράγοντες που θα μπορούσαν να παίξουν ρόλο στην επιλογή του κατάλληλου πλάνου θεραπείας είναι η ηλικία, η γενική κατάσταση της υγείας της ασθενούς, εάν σκοπεύει η ασθενής να κάνει παιδιά, κλπ.8
Αυτές οι πληροφορίες προορίζονται για γενική πληροφόρηση και ενημέρωση του κοινού και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη συμβουλή ιατρού ή άλλου αρμοδίου επαγγελματία υγείας.
Βιβλιογραφία
- WHO, International Agency for Research on Cancer, GLOBOCAN 2022, Cancer Today, Greece. Διαθέσιμο:
https://gco.iarc.who.int/media/globocan/factsheets/populations/300-greece-fact-sheet.pdf Τελευταία πρόσβαση: Μάιος 2025. - American Cancer Society. What Is Endometrial Cancer? 2019. Διαθέσιμο: https://www.cancer.org/cancer/types/endometrialcancer/about/what-is-endometrial-cancer.html Τελευταία πρόσβαση: Μάιος 2025.
- American Cancer Society, Endometrial Cancer Risk Factors, 2019. Διαθέσιμο: https://www.cancer.org/cancer/types/endometrial-cancer/causes-risks-prevention/risk-factors.html Τελευταία πρόσβαση: Μάιος 2025.
- American Cancer Society. Signs and Symptoms of Endometrial Cancer, 2019. Διαθέσιμο:
https://www.cancer.org/cancer/types/endometrial-cancer/detection-diagnosis-staging/signs-and-symptoms.html
Τελευταία πρόσβαση: Μάιος 2025. - American Cancer Society. Endometrial Cancer Screening Guidelines. Διαθέσιμο: https://www.cancer.org/health-care-professionals/american-cancer-society-prevention-early-detection-guidelines/endometrial-cancer-screening-guidelines.html Τελευταία πρόσβαση: Μάιος 2025
- Mayo Clinic. Lynch Syndrome, Symptoms and Causes. Διαθέσιμο: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/lynch-syndrome/symptoms-causes/syc-20374714 Τελευταία πρόσβαση: Μάιος 2025.
- American Cancer Society. Tests for Endometrial Cancer, Διαθέσιμο: https://www.cancer.org/cancer/types/endometrial-cancer/detection-diagnosis-staging/how-diagnosed.html Τελευταία πρόσβαση: Μάιος 2025.
- American Cancer Society. Treating Endometrial Cancer, Διαθέσιμο: https://www.cancer.org/cancer/types/endometrial-cancer/treating.html Τελευταία πρόσβαση: Μάιος 2025.
GR-NON-01529