

«Πραγματοποίησα το όνειρο της δημιουργίας μιας μεγάλης οικογένειας και συνεχίζω να ονειρεύομαι, αφήνοντας πίσω τον φόβο.»
–Aνδρέας

Η Αθηνά Οζ Αλεξανδρίδου, Πρόεδρος της VHL Family Alliance Greece, ξεχώρισε την ιστορία του Ανδρέα.
Η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να αυξήσει σημαντικά το προσδόκιμο επιβίωσης για πολλές μορφές καρκίνου1. Η Αθηνά Οζ Αλεξανδρίδου είναι πρόεδρος της VHL Family Alliance Greece, της εθελοντικής οργάνωσης με στόχο την ανταλλαγή πληροφοριών και υποστήριξη των ασθενών με V.H.L στην συμπτωματολογία του οποίου περιλαμβάνεται μεταξύ αλλων και η ανάπτυξη όγκων στους νεφρούς.
Μια από τις ιστορίες που έχουν ξεχωρίσει στην μεγάλη αυτή οικογένεια και βασίζεται στην έγκαιρη διάγνωση, είναι και αυτή του Ανδρέα.

Η Ιστορία του Ανδρέα
«Διεγνώσθηκα με καρκίνο του νεφρού το 2014.
Τότε, είχα την δική μου μικρή επιχείρηση. Ήμουν νιόπαντρος. Με την συζυγό μου ονειρευόμασταν να κάνουμε θαλάσσια sports και μια μεγάλη οικογένεια. Στο παρελθόν, είχα περάσει δύσκολα με την οικογενειά μου και κυρίως, με την υγεία της μητέρας μου. Δεν περίμενα ποτέ ότι θα χρειαζόταν να ξαναζήσω κάτι παρόμοιο. Δεν μου είχε περάσει ποτέ απο το μυαλό η κληρονομικότητα, ούτε κάποιος γιατρός μου είχε αναφέρει κάτι σχετικό.
Μετά από όσα πέρασα με την δική μου οικογένεια, όνειρό μου ήταν πάντα να δημιουργήσω μια μεγάλη, δυνατή οικογένεια… να βρίσκουμε χρόνο να κάνουμε όλοι μαζί sports. Η μικρή μου επιχείρηση απλά προσευχόμουν να είναι βιώσιμη και να μας δίνει τα προς το ζην. Ονειρευόμουν πως θα μετακομίζαμε κάπου ήσυχα, κοντά στην θάλασσα. Δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα έπρεπε να είμαι τόσο κοντά σε γιατρούς και να κάνω επαναληπτικές εξετάσεις. Άφησα τον φόβο πίσω, αφού ήρθα σε επαφή με τον σύλλογο και τους γιατρούς που γνώριζαν την φύση του VHL, και κατανόησαν την κληρονομική κατάσταση που υπήρχε στην οικογένεια. Έκανα την πρώτη μου επέμβαση, αφαιρώντας τον ένα μου νεφρό, καθώς στην πρώτη μου απεικονιστική εξέταση βρέθηκε ότι ένας τεράστιος όγκος είχε καταστήσει το νεφρό μου ανενεργό, και ότι είχα κάποιους μικρότερους όγκους και κύστες και στον άλλο. Έπρεπε λοιπόν, να κάνω γονιδιακό τεστ, εγώ και άλλα μέλη στην οικογένεια και να ακολουθήσω ένα πρωτόκολλο παρακολούθησης.
Κράτησα ζωντανό το ονειρό μου για μεγάλη οικογένεια κάνοντας προετοιμασία για προεμφυτευτικό έλεγχο και έχοντας κοντά μου την VHL Family – Alliance Greece και τους γιατρούς της, για δεύτερη αλλά και τρίτη γνώμη.
Φέτος, το όνειρό μου πραγματοποιήθηκε καθώς απέκτησα δίδυμα αγοράκια. Παράλληλα, μπαίνω στην θεραπεία, όντας αισιόδοξος για τη θεραπεία μας και την εξέλιξή της.»
Καρκίνος του Νεφρού

Ήξερες ότι στην Ελλάδα…


Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, τα νέα περιστατικά καρκίνου του Νεφρού συνολικά ανήλθαν το 2022 σε 1.875 (2,9% επί των συνολικών περιστατικών καρκίνου στην Ελλάδα)2

Ο καρκίνος του Νεφρού αποτελεί την 9η πιο συχνά εμφανιζόμενη μορφή καρκίνου στην Ελλάδα2

Υπολογίζεται ότι είναι η 11η συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο, αντιστοιχώντας στο 2,1% του συνολικού αριθμού θανάτων από καρκίνο στην Ελλάδα2

Συμπτώματα
Σε πρώιμο στάδιο, ο καρκίνος του Νεφρού συνήθως δεν παρουσιάζει σημάδια ή συμπτώματα, αλλά σε πιο προχωρημένη νόσο είναι πολύ πιθανό να εμφανίσει. Τα συμπτώματα του καρκίνου του Νεφρού μπορεί να περιλαμβάνουν:3
- Αιμορραγία στα ούρα (αιματοουρία)
- Πόνος στην πλάτη ή στα πλευρά που δεν υποχωρεί (και δεν έχει προκληθεί από τραυματισμό)
- Μια μάζα (όζος) στο πλάι ή στο κάτω μέρος της πλάτης
- Πυρετός που δεν προκαλείται από λοίμωξη και που δεν υποχωρεί
- Κόπωση
- Απώλεια όρεξης
- Απώλεια βάρους
- Χαμηλός αριθμός ερυθρών αιμοσφαιρίων (Αναιμία)

Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να προκληθούν από καρκίνο του Nεφρού (ή άλλο τύπο καρκίνου), αλλά πιο συχνά προκαλούνται από άλλες, καλοήθεις (μη καρκινικές) ασθένειες. Για παράδειγμα, το αίμα στα ούρα προκαλείται συχνότερα από λοίμωξη της ουροδόχου κύστης ή του ουροποιητικού συστήματος ή από πέτρα στα νεφρά. Ωστόσο, είναι σημαντικό κάθε ασυνήθιστο εύρημα, σημάδι ή σύμπτωμα να ελέγχεται άμεσα και να ζητείται η συμβουλή ιατρού ή άλλου αρμόδιου επαγγελματία υγείας.3

Σημαντικές πληροφορίες για τον καρκίνο του Νεφρού
Ο καρκίνος του Νεφρού είναι ένας τύπος καρκίνου που ξεκινά από τα νεφρά. Ο καρκίνος ξεκινά όταν τα κύτταρα στο σώμα αρχίζουν να αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα.4
Τα νεφρά είναι ένα ζευγάρι οργάνων σε σχήμα φασολιού, το καθένα περίπου στο μέγεθος μιας γροθιάς. Προσαρμόζονται στο άνω πίσω τοίχωμα της κοιλιάς και προστατεύονται από τον κάτω θώρακα. Το ένα νεφρό είναι ακριβώς αριστερά και το άλλο ακριβώς δεξιά της ραχοκοκαλιάς. Το άνω και το κάτω τμήμα κάθε νεφρού ονομάζονται ανώτερος πόλος και κάτω πόλος.4
Η κύρια δουλειά των νεφρών είναι να απομακρύνουν το υπερβολικό νερό, το αλάτι και τα άχρηστα προϊόντα από το αίμα που εισέρχεται από τις νεφρικές αρτηρίες. Αυτές οι ουσίες γίνονται ούρα. Τα ούρα συγκεντρώνονται στο κέντρο κάθε νεφρού σε μια περιοχή που ονομάζεται νεφρική πύελος και στη συνέχεια αφήνουν τα νεφρά μέσω μακριών λεπτών σωλήνων που ονομάζονται ουρητήρες. Οι ουρητήρες οδηγούν στην ουροδόχο κύστη, όπου αποθηκεύονται τα ούρα μέχρι την ούρηση.4

Τύποι καρκίνου του Νεφρού
Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι καρκίνου του νεφρού, οι οποίοι διαφοροποιούνται με βάση το σημείο έναρξής τους, τον βαθμό ανάπτυξης ή εξάπλωσής τους και τα χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς τους.4
- Νεφροκυτταρικό καρκίνωμα (RCC)
Το Νεφροκυτταρικό καρκίνωμα, γνωστό κι ως καρκίνωμα των νεφρών ή αδενοκαρκίνωμα των νεφρικών κυττάρων, είναι ο πιο κοινός τύπος καρκίνου των νεφρών. Περίπου 9 στους 10 καρκίνους των Νεφρών είναι Νεφροκυτταρικό καρκίνωμα. Υπάρχουν διάφοροι υποτύποι Νεφροκυτταρικού καρκινώματος, βασισμένοι κυρίως στο πώς φαίνονται τα καρκινικά κύτταρα στο εργαστήριο. Γνωρίζοντας τον υπότυπο του Νεφροκυτταρικού καρκινώματος, μπορεί να αποτελέσει παράγοντα για τη λήψη της απόφασης σε σχέση με τη θεραπεία και μπορεί, επίσης, να βοηθήσει τον γιατρό να καθορίσει εάν ο καρκίνος μπορεί να οφείλεται σε κληρονομικό γενετικό σύνδρομο.4 - Διαυγοκυταρρικό καρκίνωμα των Νεφρών (ccRCC)
Αποτελεί τον πιο συχνό τύπο Νεφροκυτταρικού καρκινώματος. Περίπου 7 στους 10 ασθενείς με Νεφροκυτταρικό καρκίνωμα νοσούν από αυτόν τον τύπο καρκίνου.4
- Μη διαυγοκυταρρικό καρκίνωμα των Νεφρών (non-ccRCC)
Οι τύποι του μη διαυγοκυταρρικού καρκινώματος των Νεφρών είναι: Θηλώδες Νεφροκυτταρικό καρκίνωμα, Χρωμοφοβικό Νεφροκυτταρικό καρκίνωμα, Σπάνιοι τύποι Νεφροκυτταρικού καρκινώματος, Μη προσδιορισμένο Νεφροκυτταρικό καρκίνωμα.4 - Άλλοι τύποι καρκίνου του Νεφρού
- Καλοήθεις (μη καρκινικοί) όγκοι των Νεφρών


Παράγοντες κινδύνου
Ως παράγοντας κινδύνου ορίζεται οτιδήποτε μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητές νόσησης από μια ασθένεια, όπως ο καρκίνος. Ωστόσο, η ύπαρξη ενός παράγοντα κινδύνου, ή ακόμα και περισσότερων, δεν σημαίνει ότι η νόσηση είναι βέβαιη.5
Διαφορετικοί τύποι καρκίνου μπορεί να έχουν διαφορετικούς παράγοντες κινδύνου. Κάποιοι από αυτούς μπορεί να μεταβληθούν (π.χ. κάπνισμα), ενώ άλλοι, όχι (π.χ. ηλικία, οικογενειακό ιστορικό). Είναι επίσης πιθανό να υπάρχουν ένας, περισσότεροι ή και κανένας αναγνωρίσιμος παράγοντας κινδύνου. Ακόμα κι αν ένας ασθενής με καρκίνο του Νεφρού εμφανίζει κάποιον από τους παράγοντες κινδύνου, είναι συχνά δύσκολο να προσδιοριστεί ο βαθμός της συσχέτισής του με τη νόσο.5
Οι παράγοντες κινδύνου του καρκίνου του Νεφρού μπορεί να περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:5

- Παχυσαρκία
- Υψηλή αρτηριακή πίεση
- Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του Νεφρού
- Φύλο
- Ασθενείς με προχωρημένη νεφρική νόσο
- Γενετικοί και κληρονομικοί παράγοντες κινδύνου (π.χ. σύνδρομο VHL)
Ο υγιεινός τρόπος ζωής, η συχνή σωματική δραστηριότητα, ο συστηματικός προληπτικός έλεγχος, για τις ομάδες υψηλού κινδύνου, μπορεί να μειώσουν τις πιθανότητες για ανάπτυξη καρκίνου του Νεφρού.

Ομάδες υψηλού κινδύνου και προληπτικός έλεγχος
Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρείας (European Association of Urology – EAU), για ασθενείς υψηλού κινδύνου για καρκίνο του Νεφρού, έχουν προταθεί διάφοροι παράγοντες που ενδέχεται να σχετίζονται με αυξημένο ή μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης νεφροκυτταρικού καρκινώματος. Αυτοί περιλαμβάνουν συγκεκριμένες διατροφικές συνήθειες και περιστασιακή έκθεση σε ορισμένες καρκινογόνες ουσίες. Ωστόσο, η σχετική βιβλιογραφία δεν διαθέτει ισχυρή τεκμηρίωση υψηλού επιπέδου.6
Έχουν ταυτοποιηθεί αρκετοί επαληθευμένοι παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του νεφρού, όπως το κάπνισμα, η παχυσαρκία και η υπέρταση. Η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας, η διακοπή του καπνίσματος κι η μείωση του βάρους σε παχύσαρκους ασθενείς είναι τα κύρια προληπτικά μέτρα για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του Νεφρού.6

Διάγνωση και θεραπεία
Πολλοί τύποι καρκίνου του Νεφρού εντοπίζονται αρκετά νωρίς, καθώς περιορίζονται στο νεφρό, ενώ άλλοι εντοπίζονται σε πιο προχωρημένο στάδιο. Μερικοί λόγοι για αυτό είναι:7
- Αυτοί οι καρκίνοι μπορεί μερικές φορές να μεγαλώσουν αρκετά χωρίς να προκαλούν πόνο ή άλλα προβλήματα.
- Επειδή τα νεφρά βρίσκονται βαθιά μέσα στο σώμα, οι μικροί όγκοι των νεφρών δεν μπορούν να φανούν ή να γίνουν αισθητοί κατά τη διάρκεια μιας φυσικής εξέτασης.
- Δεν υπάρχουν συνιστώμενες εξετάσεις προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του Νεφρού σε άτομα που δεν διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο. Για τα άτομα αυτά, ορισμένες εξετάσεις μπορούν να εντοπίσουν ορισμένους τύπους καρκίνου του Νεφρού νωρίς, αλλά καμία από αυτές δεν συνιστάται για τον έλεγχο του καρκίνου του Νεφρού.7

Μια συνηθισμένη εξέταση ούρων (ανάλυση ούρων), η οποία συνήθως αποτελεί μέρος ενός πλήρους ιατρικού ελέγχου, μπορεί να εντοπίσει μικρές ποσότητες αίματος στα ούρα, ορισμένων ασθενών, με πρώιμο καρκίνο του Νεφρού. Αλλά πολλές άλλες παθήσεις εκτός από τον καρκίνο του Νεφρού μπορεί να προκαλέσουν αίμα στα ούρα. Μερικές φορές, οι ασθενείς με καρκίνο του Νεφρού δεν έχουν αίμα στα ούρα, έως ότου ο καρκίνος είναι αρκετά προχωρημένος και μπορεί να έχει εξαπλωθεί και σε άλλα μέρη του σώματος.7
Οι απεικονιστικές εξετάσεις όπως η αξονική τομογραφία κι η μαγνητική τομογραφία μπορούν συχνά να εντοπίσουν τον καρκίνο του Νεφρού σε πιο πρώιμο στάδιο. Ο υπέρηχος μπορεί, επίσης, να ανιχνεύσει ορισμένους πρώιμους καρκίνους των Νεφρών. Παρόλα αυτά, αυτές οι σύγχρονες διαγνωστικές μέθοδοι, μερικές φορές δεν μπορούν να διαφοροποιήσουν ένα καλοήθες εύρημα από ένα κακοήθες.7

Τοπική θεραπεία8
Οι τοπικές θεραπείες αντιμετωπίζουν τον όγκο χωρίς να επηρεάζουν το υπόλοιπο σώμα. Είναι πιο πιθανό να είναι αποτελεσματικές για καρκίνο πρώιμου σταδίου, αν και μπορεί, επίσης, να πρέπει να χρησιμοποιηθούν σε ορισμένες άλλες καταστάσεις. Οι θεραπείες αυτές μπορεί να είναι:8
- Χειρουργείο
- Ενεργή παρατήρηση
- Ραδιοθεραπεία
- Τοπικές μέθοδοι θεραπείας

Συστηματική θεραπεία8
Ο καρκίνος του Νεφρού μπορεί επίσης να αντιμετωπιστεί με φάρμακα, τα οποία μπορούν να χορηγηθούν από το στόμα ή ενδοφλεβίως. Οι θεραπείες αυτές ονομάζονται συστηματικές, επειδή μπορούν να φτάσουν στα καρκινικά κύτταρα σχεδόν οπουδήποτε στο σώμα. Ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου του Νεφρού, μπορεί να χρησιμοποιηθούν διαφορετικές κατηγορίες θεραπειών:8
- Στοχευμένη θεραπεία
- Ανοσοθεραπεία
- Χημειοθεραπεία

Κοινές θεραπευτικές προσεγγίσεις8
Ανάλογα με το στάδιο του καρκίνου κι άλλους παράγοντες, διαφορετικοί τύποι θεραπείας μπορούν να χορηγηθούν είτε σε συνδυασμό είτε διαδοχικά.8
RCC: Renal cell carcinoma; ccRCC: Clear cell renal cell carcinoma; non-ccRCC: Non-clear cell renal cell carcinomas; VHL: Von Hippel-Lindau.
Με την υποστήριξη:
Αυτές οι πληροφορίες προορίζονται για γενική πληροφόρηση και ενημέρωση του κοινού και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη συμβουλή ιατρού ή άλλου αρμοδίου επαγγελματία υγείας.
Το υλικό της παρούσας εκστρατείας περιλαμβάνει πηγές αναφοράς για λόγους τεκμηρίωσης και δεν έχει σκοπό την καθ’ οποιονδήποτε άλλο τρόπο χρήση του περιεχομένου τους.
Βιβλιογραφία
- World Health Organization. Promoting cancer early diagnosis. Διαθέσιμο: https://www.who.int/activities/promoting-cancer-early-diagnosis.
Άδεια: CC BY-NC-SA 4.0, https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/.
Η μετάφραση του υλικού δεν δημιουργήθηκε από τον World Health Organization (WHO).
Ο WHO δεν ευθύνεται για το περιεχόμενο ή την εγκυρότητα της μετάφρασης
Τελευταία πρόσβαση: Απρίλιος 2025 - IARC, WHO, GLOBOCAN 2022: Greece. Διαθέσιμο: https://gco.iarc.who.int/media/globocan/factsheets/populations/300-greece-fact-sheet.pdf.
Τελευταία πρόσβαση: Απρίλιος 2025. - American Cancer Society. Kidney Cancer Signs and Symptoms 2024. Διαθέσιμο: https://www.cancer.org/cancer/kidney-cancer/detection-diagnosis-staging/signs-and-symptoms.html.
Τελευταία πρόσβαση: Απρίλιος 2025 - American Cancer Society. What Is Kidney Cancer? 2024. Διαθέσιμο: https://www.cancer.org/cancer/kidney-cancer/about/what-is-kidney-cancer.html
Τελευταία πρόσβαση: Απρίλιος 2025 - American Cancer Society. Risk Factors for Kidney Cancer 2024. Διαθέσιμο: https://www.cancer.org/cancer/kidney-cancer/causes-risks-prevention/risk-factors.html
Τελευταία πρόσβαση: Απρίλιος 2025 - EAU Guidelines. Renal Cell Carcinoma – EPIDEMIOLOGY, AETIOLOGY AND PATHOLOGY. Διαθέσιμο: https://uroweb.org/guidelines/renal-cell-carcinoma/chapter/epidemiology-aetiology-and-pathology.
Τελευταία πρόσβαση: Απρίλιος 2025 - American Cancer Society. Can Kidney Cancer Be Found Early? 2024. Διαθέσιμο: https://www.cancer.org/cancer/kidney-cancer/detection-diagnosis-staging/detection.html.
Τελευταία πρόσβαση: Απρίλιος 2025 - American Cancer Society. Kidney Cancer Treatment. Διαθέσιμο: https://www.cancer.org/cancer/kidney-cancer/treating.html
Τελευταία πρόσβαση: Απρίλιος 2025
GR-NON-01520